กระต่าย ตัวน้อย ช่างเลือกกิน กินแต่ของช๊อบ ชอบ ถูกใจ
Alec: หม่ามี๊ๆ ผมไม่ชอบกินทีโมธีเลยครับ แต่ผมชอบกิน Orchad กับแพงโกล่า มากๆ
เจ้าของหลายๆ คน คงดีใจมากถ้าได้เห็นกระต่ายของเรากินหญ้าได้บ้าง ไม่ว่าจะเป็นหญ้าชนิดใดก็ตาม เราก็ดีใจแล้ว แต่รู้มั้ยคะ ว่าผลของสุขภาพที่ได้นั้นต่างกันหากได้รับการตรวจและวินิจฉัยจากคุณหมอ
หม่ามี๊: Alec ชอบกิน Orchad เหรอ ได้เลยเดี๋ยวหม่ามี๊ให้กินนะ แต่ยังไงก็ยังอยากให้เจบี กินทีโมธีด้วย เพราะระดับกากอาหารของพวกนี้จะอยู่ที่ระดับเกือบจะ 32% ทั้งคู่ นั่นคือให้ลิกนินและเซลลูโลสสูง เพียงแต่ว่าทิโมธีจะให้ระดับโปรตีนคุณภาพสูงกว่าในระยะการเก็บเกี่ยวที่เหมาะสม รวมทั้งมีกากอาหารแบบเพกตินและเฮมิเซลลูโลสมากกว่า แต่คุณหมอก็บอกว่าไม่ต้องกังวล แค่กระต่ายกินหญ้าได้ก็ถือว่าดีแล้วค่ะ แต่ควรพาไปตรวจสุขภาพ ว่าเจ้ากระต่ายจอมเลือกทั้งหลาย มีอาการขาดกากอาหารชนิดที่ย่อยได้มากน้อยแค่ไหน หลังจากนั้นเจ้าของจะเข้าใจในเรื่องของการจัดการได้เองโดยไม่ยาก แถมตรวจร่างกายเพื่อประเมินเบื้องต้นได้เอง ว่าควรเพิ่มหรือลดอาหารประเภทใดในเวลานั้นๆ
อาทิเช่นการกินแพงโกล่า ซึ่งแพงโกล่าที่ขายมีคุณภาพต่ำ ระดับกากอาหารสูงเกินไปทำให้ก้อนอึมีเม็ดใหญ่และมีรูปร่างประหลาดแต่เหมือนจะดีต่อการขับถ่าย แต่ทำให้แคระแกรนได้เพราะขาดสารอาหารอื่นๆ ที่เป็นกากอาหารย่อยได้หรือเอาไปหมักนั่นเอง การเลือกจึงต้องเลือกแพงโกล่าเกรดเอ คุณภาพสูง จะดีกว่าจ้า
Alec: เป็นแบบนี้นี่เอง แล้วหม่ามี๊คิดว่าผมจะกิน ทีโมธี ได้ง่ายๆ เลยเหรอครับ ก่อนที่ย้ายบ้านผมคุ้นเคยกับการกินผักหรืออาหารเม็ดมาหลายปี
หม่ามี๊: ได้สิ (ยิ้มที่มุมปาก อย่าดูถูกแม่กระต่ายเชียวนะ หึหึ)
ประเภทที่ 1 ถ้ากระต่ายที่อายุน้อย ไม่เกิน 2 ปี มักจะยังสามารถเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการกินได้ การแก้ไขต้องแก้ที่เจ้าของ นั่นคือใจแข็ง ที่สำคัญในระยะที่ไม่กินหญ้า จำเป็นต้องป้อนคริติคอลแคร์หรือแรบบิทแคร์แทน และเปลี่ยนแปลงอาหารเม็ดที่มีกากอาหารเกิน 22% เป็นอันดับแรก
แต่ Alec ก็ยังชอบเล่นเวลาที่เอาแพงโกล่าใส่ไปในกรงเยอะๆ ผสมกับทีโมธีไปด้วย Alec จะขุดและทำรัง เพลิดเพลินไปกับการเล่นแล้วก็เผลอกินหญ้าที่เราให้เขาเข้าไป
ประเภทที่ 2 กระต่ายที่อายุมาก มักจะแก้ไขยาก แต่ก็จำเป็นมากเมื่อเกิดโรคแล้ว เพราะหลายรายแก้ไขตอนที่อยู่แอดมิส เพราะหมอป้อนอาหารคริติคอลแคร์ และหักดิบให้กินหญ้า ถ้างั้นโรคก็แก้ไม่ได้ ไม่หาย และเสียชีวิตได้
กระต่ายเหล่านี้มักจะมีอายุมากกว่า 2 ปี จะดื้อมาก แก้ไขยาก แต่หากทำการตรวจฟันแล้วไม่มีปัญหาเรื่องฟัน (บางตัวฟันเสียหมดเพราะกินแต่อาหารเม็ดมาตลอด ก็จะเกิดฟันเสีย รากฟันผุ เป็นต้น ทำให้กินหญ้าไม่ได้แล้ว) ก็จำเป็นต้องปรับอาหารให้ได้ คุณหมอมักจะแนะนำให้ใช้ฟ่อนฟางข้าวใหม่ ซึ่งจะหอมมาก กระตุ้นความสนใจได้ดี ช้านานแล้วแต่ตัว แต่ส่วนใหญ่ก็ปรับได้จ้า
ประเภทที่ 3 กระต่าย 2 ประเภทแรก ยังไม่ยากเท่าประเภทที่ 3 นั่นคือเจ้ากระต่ายอ้วน เพราะกินแต่อาหารเม็ดมาตลอด พวกนี้จะนิสัยเสียไปแล้ว ไม่ยอมรับการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม ดื้อ จนเจ้าของไม่สามารถจะปรับได้เลย พวกนี้จะยอมอด และใช้ไขมันที่สะสมในร่างกายมาใช้ เวลาทรุดก็คือหนักแล้ว เพราะตับวายแฝงอยู่จ้า
เคสแบบนี้แก้ไขยาก ให้กินอะไรก็ไม่เอา กรณีนี้หมอจะใช้การบังคับป้อนคริติคอลแคร์ หรือหาหารเม็ดที่มีกากอาหารเกิน 22% เป็นสำคัญจนกว่าจะยอมกันไปข้างหนึ่ง
ในงานเชิงคลินิกจะเห็นว่ายากที่สุด คือการเปลี่ยนพฤติกรรมการกิน ซึ่งเป็นหัวใจสำคัญในการแก้ไขปัญหาทั้งหมดเชิงบูรณาการ กระต่ายที่คาดว่าจะอายุสั้น ต้องกรอฟันทุกเดือน ก็หยุดการกรอฟันกราม (ไม่ใช่ฟันหน้า) ได้เลย เพราะการกินที่ถูกต้อง และอายุยืนจนถึงทุกวันนี้ หลายตัวมีปัญหาท้องอืดมีแก๊สมาก พอกินได้ก็หายเป็นปลิดทิ้งเลย การใช้ยาแค่เป็นการแก้เฉพาะหน้าหรือช่วยชีวิตขณะนั้นเท่านั้นเอง
ขณะที่อยู่บางตัวแอดมิสก็กินหญ้าแต่พอกลับบ้านก็ดื้อไม่ยอมกิน เพราะเขาฉลาดที่รู้ว่าเราจะตามใจเขาอย่างไร ดื้อไม่นานเดี๋ยวเราก็ใจอ่อนยอมเขาจนได้
พวกนี้ยังง่าย กว่าพวกที่มีปัญหาเรื่องฟัน เพราะการแก้เรื่องฟัน แก้โดยการกรอ ไม่ใช่การแก้ปัญหาที่ดี ต้องแก้ด้วยการกินหญ้า แต่หากกระต่ายไม่ยอมกินเลย หัวเด็ดตีนถีบก็ไม่กิน อย่างนี้ยาก การกรอฟันก็จะใช้ช่วยชั่วคราวไปเรื่อยๆ จนกว่าเราจะสู้กับโรคพฤติกรรมสำเร็จ ทั้งนี้ก็เพื่อการแก้ไขที่ยั่งยืน สำเร็จ และลดความเจ็บป่วยเจ็บปวดที่จะเกิดไปกับเขาตลอดเวลาจ้า
Alec: โอ้ว ผมได้ความรู้เยอะเลย แต่ผมไม่กินทีโมธีนะ
หม่ามี๊: กินซะนะ Alec ทีโมธีมีเยอะมาก ห้ามเลือกเด็ดขาด ยังไงก็ต้องกิน
Alec: ไม่กิน!! ไม่มีวันที่ผมจะกิน ทีโมธี อย่าทิ้งมัน(ทีโมธี) ไว้ในกรงกับผมตามลำพัง ไม่เช่นนั้นผมจะยอมอดตาย
หม่ามี๊: ถ้า Alec สะกดคำว่าอดตายเป็น ก็ตายไปเลย เชอะ ไปดีกว่า
Alec: อ้าว หม่ามี๊ ม่ายยยยย… กลับมา ผมหิวแล้วนะ กินก้ได้ เซ็งงงเลย ครั้งหน้าซื้อ Orchad ให้ผมบ้างนะ ผมจะกินให้หมดเลย
สุดท้ายนี้ หากสิ่งที่ปีกำลังทำคือการบังคับ หักดิบ ให้เขาได้กินหญ้าเยอะๆ เหมือนเจ้าของใจร้าย ลองคิดดูนะคะ หากคนที่ใจดีเป็นคนทีตามใจให้กินแต่ขนม หรืออาหารเม็ดในทุกครั้งที่เขาร้องขอ หรือเมื่อเขาไม่กิน ก็ไม่บังคับ ทั้งที่รู้อยู่เต็มอก หรือไม่รู้ว่าสิ่งที่กำลังทำเป็นการฆ่าเขาทางอ้อม โภชนาการไหนที่คุณเลือก แล้วคุณจะเลือกที่จะเป็นเจ้าของใจดี หรือเจ้าของใจร้าย สุดแท้แต่คนเลี้ยง สำหรับปี ปียอมเป็นเจ้าของใจร้าย เพราะชีวิตเขาจะไม่ทุกข์ทรมานกับโรคต่างๆ และมีชีวิตที่ยืนยาว จนหมดอายุขัยของเขาค่ะ
ขอบคุณค่ะ
เรียบเรียงโดย : ปี JP Rabbitry
เครดิตความรู้ : คุณหมอแก้ว แห่งโรงพยาบาลสัตว์ขวัญคำ
